Nu het officiële gasseizoen op 31 maart is geëindigd, breekt een cruciale periode aan voor de Europese energievoorziening. De gasopslagen, die na een koude winter tot minder dan een kwart gevuld zijn, moeten in de komende maanden worden aangevuld voor de volgende winter. Maar dat gaat dit jaar gepaard met uitzonderlijke onzekerheid. Zowel BNR Nieuwsradio als internationale media zoals Bloomberg signaleren een gespannen markt — met hoge prijzen, teruglopende aanvoer, én politieke druk vanuit Brussel.
Waarom is de situatie in 2025 anders?
Normaal gesproken kopen handelaren gas in de zomer tegen lagere prijzen en verkopen dit in de winter wanneer de vraag en de prijzen hoger zijn. Dit jaar is dat patroon echter omgekeerd: de zomerprijzen liggen opvallend hoog, terwijl de prijzen voor de komende winter juist lager zijn.
Dat komt door meerdere factoren. De winter was kouder dan normaal, waardoor de gasvraag hoger lag en de voorraden sneller slonken. Sinds januari zijn bovendien de Russische gasleveringen via Oekraïne gestopt, wat de aanvoer verder onder druk zet. Hoewel de wereldwijde productie van LNG stijgt, is het nog onzeker in hoeverre dat gas Europa daadwerkelijk bereikt. Tot slot is de markt terughoudend: door het omgekeerde prijsverschil en onzekerheid over overheidsmaatregelen stellen inkopers hun beslissingen uit.
Jilles van den Beukel (Den Haag Centrum voor Strategische Studies): “De gasprijzen zullen onvermijdelijk worden doorberekend aan de consument. Dat is misschien wel een van de weinige zekerheden die we momenteel hebben.”
Europese regels zorgen voor druk én onzekerheid
Sinds 2022 zijn EU-lidstaten verplicht om hun gasopslag vóór 1 november voor minimaal 90% te vullen. Die maatregel moet leveringszekerheid garanderen in de winter, maar blijkt onder de huidige marktomstandigheden moeilijk uitvoerbaar. De Nederlandse overheid heeft er begrijpelijkerwijs weinig trek in om gas in te kopen tegen historisch hoge prijzen, maar is wel gebonden aan de Europese regelgeving.
Van den Beukel: “We kunnen de opslag vullen, maar dat wordt duur. Laten we het aan de markt over, dan halen we de 90% niet.”
De Europese Commissie heeft inmiddels voorgesteld om de opslagverplichting met twee jaar te verlengen. Tegelijkertijd wordt er gesproken over versoepelingen: zo zou voor Nederland een opslagdoel van 80% kunnen gelden, met extra marges of uitzonderingen.
Bedrijven en consumenten voelen de druk
De gevolgen van de hoge gasprijzen zijn nu al merkbaar in het bedrijfsleven. Consumenten zullen onvermijdelijk volgen. Als de Europese verplichtingen rigide blijven, kunnen de prijzen verder stijgen — ongeacht de betaalbaarheid. Dit alles zet beleidsmakers onder druk om een werkbare balans te vinden tussen marktwerking en publieke belangen.
De waarde van binnenlandse productie
In deze onzekere context is binnenlandse gasproductie een belangrijke stabiliserende factor. Nederland beschikt over infrastructuur, ervaring en gasvelden waarmee snel, efficiënt en met relatief lage emissies geproduceerd kan worden. In vergelijking met veel geïmporteerd gas heeft Nederlands aardgas een aanzienlijk lagere milieubelasting. Bovendien komt ongeveer 70% van de opbrengsten ten goede aan de Nederlandse schatkist. En bovenal versterkt lokale productie de leveringszekerheid, doordat het ons minder afhankelijk maakt van internationale marktschommelingen.
Op korte termijn meer Nederlands aardgas nodig
Een concreet voorbeeld is het N05-A project van ONE-Dyas in de Noordzee. Dit nieuwe gasproject, waarvan de bouw recent is gestart, laat zien dat Nederland zelf kan bijdragen aan meer leveringszekerheid — met oog voor milieu en maatschappij. Meer informatie is te vinden in deze LinkedIn-post.
De komende maanden worden bepalend. Kunnen we de voorraden op tijd aanvullen zonder de markt verder te verstoren? Hoe reageren overheden, en wat doet Europa met haar regels?
De overheid hecht belang aan het verhogen van de gasopbrengst uit de Noordzee. Dit verlaagt de energie-afhankelijkheid die nu steeds groter wordt door met name LNG-import uit landen als de VS. Aardgas is een cruciale transitiebrandstof.
Daarom wordt er door het ministerie van Klimaat en Groene Groei, EBN en Element NL gewerkt aan een gezamenlijk akkoord. Dit moet resulteren in optimalisatie van vergunningsprocedures, minder financiële risico's voor operators, vermindering van productiekosten door nauwe samenwerking
en efficiënter gebruik van infrastructuur.
