Twintig procent minder gas gewonnen in Nederland in 2022 dan in het jaar ervoor, zo becijferde TNO in haar jaarverslag ‘Delfstoffen en aardwarmte’. Een stap in de juiste richting? Het tegenovergestelde lijkt eerder het geval, zegt Gerda Verburg in deze column. Minder eigen productie en dus meer gasimport vergroot de CO2-afdruk, maakt Nederland nog afhankelijker van het buitenland en geld dat voor de energietransitie bestemd kan worden verdwijnt over de grens. En dat terwijl plannen om te versnellen te lang op de plank blijven.
De importkloof groeit
Het Nederlandse gasverbruik ligt op zo'n 30 miljard kubieke meter per jaar. Daarvan komt 15,3 miljard kubieke meter uit eigen bodem. Ruim 20 procent minder dan in 2021. Nu is de afspraak dat de Nederlandse gasproductie nooit meer de vraag overstijgt, maar eigen productie is misschien wel belangrijker dan ooit. Ook staatssecretaris Hans Vijlbrief benadrukt dat belang in zijn brief aan de Tweede Kamer: "Een daling was voorzien, en onderstreept de noodzaak voor het versnellingsplan."
CO2-voetafdruk zes keer groter bij buitenlands gas
De helft van het aardgas dat we in Nederland gebruiken, komt momenteel dus uit landen als de VS, Qatar en zelfs Rusland. In vloeibare vorm wordt het verscheept in grote tankerschepen en afgeleverd bij een van de LNG-terminals in Nederland. Bij de productie van LNG komt meer CO2 en methaan vrij. Deze energie-intensieve productie en het transport maakt de klimaatimpact veel groter dan wanneer aardgas uit Nederland wordt gebruikt. Onderzoeksinstituut CE Delft berekende dat de CO2-voetafdruk bij de productie van LNG tot wel zes keer zo groot is. CO2- en methaanemissies zijn in Nederland vele malen lager, dankzij meer duurzame productie en monitoring.
Afhankelijkheid van het buitenland
Leveringszekerheid van energie vormt de basis van een robuust energiesysteem. Onzekerheid hierover heeft direct effect op de markt, en daardoor op de portemonnee van burgers. We zien dit in tijden van crisis zoals na de Russische inval in Oekraïne. Zo lang er nog gas nodig is, kan dat daarom het beste binnen de Europese grenzen gewonnen worden. De eigen productie verminderen en het importeren van gas dat met veel meer emissies gepaard gaat is dan ook echt de omgekeerde wereld.
Geld voor de energietransitie vloeit weg
Waar iedere euro gas maar liefst 70 cent oplevert voor de samenleving via staatsdeelnemingen en belasting, verdwijnen door gas te importeren opbrengsten naar het buitenland. Die 70 cent per euro kunnen we door het gas hier te winnen, inzetten om de energietransitie niet alleen te betalen maar ook te versnellen. De Nederlandse inzet moet erop gericht zijn om het gas dat Nederland de komende tijd nog nodig heeft op een veel duurzamere en economisch meer verantwoorde manier te winnen. Zo niet, dan komt de rekening uiteindelijk linksom or rechtsom bij de belasting betaler terecht.
Samen van het gas af
We moeten van het gas af. Geen twijfel mogelijk Maar dan wel graag op verantwoorde wijze, namelijk via het afbouwpad voor de gassector dat we met elkaar hebben afgesproken en het Versnellingsplan. De sector heeft daarbij de Element NL actie agenda om naar de stip op de horizon toe te werken. De branche is daarmee deel van de transitie oplossing.
Dit moet er gebeuren
Laten we onnodige klimaatschade voorkomen en zorgen voor een snelle en betaalbare energietransitie. Dat kan door efficiëntere en grondige vergunningenprocedures, met het Versnellingsplan ook echt te versnellen en door het investeren in Nederlandse gaswinning aantrekkelijk te maken.
Zo winnen we gas op de meest klimaatvriendelijke manier tot het niet meer nodig is. We werken hard aan het nog verder reduceren van CO2-uitstoot, het ontsluiten van Carbon Capture & Storage-mogelijkheden (CCS) op de Noordzee en aan systeemintegratie om bijvoorbeeld waterstof tot een succes te maken.
De weg naar een succesvolle energietransitie is er één waarbij alle partijen samenwerken. Én met een realistische route naar een CO2-neutrale toekomst.