In 1963 stond Hilversum voor een enorme operatie: de volledige overgang van stadsgas naar aardgas. Binnen een jaar moest elke woning in de stad worden aangesloten, geisers aangepast en fornuizen omgebouwd. Beeld & Geluid bracht ter gelegenheid van het 600-jarig bestaan van Hilversum unieke beelden van deze historische transitie terug uit hun archieven. Deze beelden geven een fascinerend kijkje in de omvang en uitvoering van wat destijds een revolutionair project was.
Van stadsgas naar aardgas: een grote stap vooruit
Hilversum beschikte al sinds 1860 over een gasfabriek die het dorp voorzag van verlichting en later ook huishoudens van stadsgas. In 1885 werd een nieuwe fabriek gebouwd aan de Kleine Drift, met een netwerk van 21 kilometer aan leidingen door de stad. Het stadsgas werd destijds gebruikt voor straatverlichting en huishoudelijke toepassingen.
De ontdekking van het grote gasveld in Slochteren in 1962 bracht grote veranderingen met zich mee. Hilversum besloot als eerste gemeente in Nederland over te stappen op aardgas, mede omdat de bestaande gasfabriek dringend aan vervanging toe was. Dit ambitieuze project werd een voorbeeld voor de rest van het land.
Een hele stad ombouwen
De transitie begon officieel op 8 juli 1963, toen burgemeester Boot symbolisch een fakkel aanstak om de overgang naar het nieuwe gas te markeren. Hij sprak daarbij de hoop uit dat de aardgasprijzen stabiel zouden blijven—aandachtspunten die toen al actueel waren.
Wijk voor wijk werden geisers aangepast en fornuizen opgehaald om branders te vervangen, aangezien deze niet bestand waren tegen de hogere druk van aardgas. Om huishoudens toch te laten koken, stelde de gemeente tijdelijke kooktoestellen ter beschikking. Uiteindelijk werden alle 40 wijken van Hilversum stap voor stap overgezet, een proces dat zorgvuldige planning en uitvoering vergde.
Een historisch moment opnieuw beleefd
De beelden van Beeld & Geluid tonen niet alleen het technische werk, maar ook het sociale aspect van deze enorme transitie. Ze laten zien hoe bewoners, vaklieden en bestuurders samenwerkten om Hilversum te moderniseren. Dit project markeerde niet alleen een belangrijke stap in de energievoorziening, maar ook het begin van een nieuwe fase in het dagelijks leven van veel Nederlanders.
De historische operatie uit 1963 blijft een mijlpaal in de Nederlandse energiegeschiedenis en biedt een boeiende blik op de innovatiekracht van die tijd. Bekijk de beelden hier.